Bhutan’dan gelen Fest Travel misafirimiz Kinsley’e nereyi görmek istediğini sorduğumda ‘Blue Mosque’ yanıtını aldım. Turistlerin Sultan Ahmet Camii’yi Mavi Camii diye adlandırmaları 19. yüzyılda başlamıştır. Duvarlardaki mavi-beyaz İznik çinileri ile kubbe ve yarı kubbe içlerindeki mavi ağırlıklı kalem işleri, günün belli saatlerinde gün ışığıyla birlikte içeride mavi bir huzme oluşturur.
İçeriye kattığı bu mistik ve etkileyici atmosfer nedeniyle bu adla dünyada tanınmıştır. İçindeki İznik çinileri, yapıyı sadece bir ibadethane olmaktan çıkarmış, cami İstanbul’un en önemli simgelerinden biri olmuştur. Yapı, 20,000’i aşkın İznik çinisiyle bezenmiştir.
1995 yılında, Zeyrek Camii, Süleymaniye Camii ve Konstantinopolis sur duvarları ile birlikte UNESCO listesine İstanbul’un Tarihi Alanları kapsamında Sultan Ahmet Camii ve çevresi de girmiştir.
I.Ahmed , 27 yaşında hayata veda etmiştir. Camii’nin yapımı 1617’de bitmiş, bir yıl sonrasında I.Ahmed tifüsten ölmüş, caminin yanına yaptırdığı türbede gömülmüştür.
Valide Safiye Sultan’ın torunu olan Şehzade Ahmed’in tahta geçmesi ilginç bir öyküdür. Şehzadenin kendinden büyük üç ağabeyi vardır ve taht için güçlü bir aday değildir. Ancak iki ağabeyinin erken ölümlerinin ardından olaylar farklı gelişir. Ayrı anneden olan Şehzade Mahmud’un annesi Başhaseki Halime Sultan, müneccime bir mektup yazar ve oğlunun tahta geçip geçmeyeceğini danışır. Bu mektup Safiye Sultan’ın eline geçer ve gelininin Valide Sultan olmak için bu kadar hevesli olmasında içlenir. bunu kendine bir tehdit olarak görür ve torunu Şehzade Mahmud’un boğdurulmasını sağlar. Bu olayın üzerinden altı ay geçip de padişah III.Mehmet ansızın ölünce, 13 yaşındaki Sultan I.Ahmed kendini tahtta bulur.
Henüz Şehzade Ahmed sancağa bile gönderilmemiştir. Onu bırakın henüz sünnet bile edilmemiştir. Osmanlı sultanları arasında hiç sancağa gitmeden ve genç yaşta tahta geçen ilk padişah olarak tarihe geçecektir. Cenazenin ertesi günü cülus töreni yapılır, cülus bahşişleri dağıtılır. I.Ahmed’in annesi Handan Sultan, oğlunun naibi olarak yönetimi ele alan ilk kadın sultan olacaktır. İlk icraat, Safiye Sultan’ın ve harem halkının eski saraya (Beyazıt) gönderilmesi olur. Topkapı Sarayı haremi neredeyse bomboş kalır. I.Ahmet sancağa gönderilmemiş olduğu için kendi haremi oluşmamıştır, Sarayın veliahtsız kalması için 1.Ahmed’in bir an önce oğlu olması sağlanmalıdır.
Valide Handan Sultan, saraya yeni hediye edilmiş kızlar arasından seçtiklerini oğluna cariye olarak kendi eğitir. Kızlarla pek ilgilenmeyen 1.Ahmed’in ilgisini Anastasia çekecektir. Anastasia da padişah gibi çocuk yaştadır. Kısa süre sonra I.Ahmed’in nikahlı eşi olarak Kösem Sultan adını alacak ve iki veliaht doğuracaktır. İleride iki oğlunun da (IV.Murad ve I.İbrahim) tahta geçtiğini görecek ve iki kez Valide Sultan olacaktır. Ancak gelini Hatice Turhan Sultan’a Valide Sultan konumunu kaptırdığında eski saraya gitmeyi reddedecek, haremde gücünü sürdürmek isteyecektir. Otorite mücadelesi sonucunda 1651 yılında öldürülür ve Sultan Ahmet Türbesi’nde eşinin yanında ebediyete kavuşur.
I.Sultan Ahmet Dönemi neleri değiştirdi:
- I.Ahmet tahta geçtiğinde, annesi Handan Sultan naibi olur. Sultan Ahmet’ın Mustafa adında bir kardeşi daha vardır. Ancak bir süre önce iki kardeş birden çok şiddetli hastalandı ve ölümden döner. Sarayın veliahtsız kalması söz konusudur. Bu nedenle I.Ahmed’in bir an önce oğlu olması sağlanmalı ve bu veliaht gelene dek, Şehzade Mustafa hayatta kalmalıdır. I.Ahmed üzerinde annesinin etkisi çok güçlüdür ve kardeşini katletmesini engeller. Böylece I.Ahmed, (Fatih Sultan Mehmet döneminde kanunlaşan) kardeş katli kanununa kaldırır ve yerine ‘ekber ve erşed’ sistemini getirir. Bu yeni kanun, Osmanlı tarihinde büyük değişimin habercisidir.
- I.Ahmed tahta geçtikten bir ay sonra sessiz sedasız sünnet edilirken öte yandan Osmanlı ordusu Avusturya Savaşı’ndadır. I.Ahmed cepheye gitmez. Belgrad, Budin, Peşte, Vişegrad, Estergon Kaleleri bir bir Osmanlı komutanları tarafından alınır. Fakat Avusturyalılarla art arda yapılan bunca savaş, Osmanlı devletini sosyal ve ekonomik yönden çok yıpranır. 1606’da Zitvatorok Antlaşması‘yla barış sağlanır. Bu antlaşma kararları Osmanlı lehinde görünse de, bundan böyle Avusturya Arşidükü protokolde Osmanlı Padişahına eşit sayılacaktır. Osmanlı Devleti artık eski gücünde değildir. Osmanlı’nın Avusturya karşısındaki üstünlüğü sona ermiş, siyasi dengeler Osmanlı aleyhine bozulmaya başlamıştır. Yani çocuk padişahlar ve Kadın Sultanlar Saltanatı ile, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküş döneminin taşları döşenmeye başlamıştır.
Biraz da Tarih:
Uzun süre cumaları Topkapı Sarayı’ndakilerin ibadetlerini gerçekleştirdiği mekan olan Sultan Ahmet Camii, Mimar Sedefkar Mehmet Ağa’ya yaptırılmıştır.
Sultan Ahmet Camii’nin tasarımı Osmanlı cami mimarisi ile Bizans kilise mimarisinin 200 yıllık sentezinin zirvesini oluşturur
Caminin içindeki en önemli unsur ince işçilikle oyulmuş ve yontulmuş mermerden yapılma mihraptır.
Sultan Ahmet Camii Türkiye’de ilk 6 minaresi olan camidir. Minarelerin sayısı ortaya çıkınca sultan küstahlıkla suçlanmıştır çünkü o zamanlarda, Mekke’deki Kâbe’de de 6 minare bulunmaktadır. Sultan bu problemi Mekke’deki camiye yedinci minareyi yaptırarak çözer.
